U bent hier
Themawandelingen 2023
In 2012 vierde Turnhout haar 800-jarig bestaan. Reden genoeg om zich af te vragen: “Wat was er voor die 800 jaar?” en “Wat heeft deze stad gemaakt tot wat ze nu is?”
Iedere bezoeker zal merken dat enkele eeuwenoude gebouwen getuigen van een rijk verleden. Iedere geschiedenis roept nochtans haar eigen vragen op. Ligt de oorsprong van Turnhout bij het kasteel van de hertogen van Brabant? Behoorde de Sint-Pieterskerk, met haar prachtig interieur, tot het domein van de hertogen?
Vele interessante gegevens schilderen de groei van een boeiende stad als Turnhout.
We ontdekken enkele romantische plekjes, waar de geschiedenis van de stad nog voelbaar is.
Gevels herinneren aan Turnhoutse architecten, maar ook aan de bewoners die er achter hebben geleefd. Scholen en kloosters dragen in zich het verleden waar zij nu op bouwen.
Deze wandeling wordt doorspekt met anekdotes over de nu meestal vergeten Turnhoutenaar.
Wie informatie zoekt om op reis te gaan krijgt zeker en vast wel eens informatie om bijvoorbeeld naar Egypte te gaan om de piramides te bezoeken of om naar China te gaan om de Chinese muur te bezichtigen. Men zal dan zeker erop wijzen, dat deze zaken UNESCO WERELD ERFGOED zijn. En het klopt, de Chinese muur staat sinds 1987 op deze lijst, maar wat velen over het hoofd zien is dat 13 Vlaamse Begijnhoven sinds 1988 ook op die lijst staan. En ons Begijnhof hoort daarbij! En wat is de definitie van Unesco Werelderfgoed? “Het is cultureel en natuurlijk erfgoed dat wordt beschouwd als onvervangbaar, uniek en eigendom van de hele wereld, en waarvan het van groot belang wordt geacht om te behouden.”
Dus we kunnen zeker niet nalaten om op één van de maandelijkse zondagnamiddagwandelingen ook langs ons begijnhof te gaan. Het is een oase van rust en als je er de deskundige uitleg bij krijgt van de gids, kan je een beeld vormen van hoe deze site ontstaan is. Je leert er de legende ontdekken van het ontstaan maar zeker ook de historische werkelijkheid. Je zal plots veel meer ontdekken als je langs de huizen kuiert als je erop gewezen wordt door een gids. Het zou eigenlijk niet mogen dat er nog mensen in de ruime omgeving van dit begijnhof wonen die het nog nooit bezocht hebben en te horen kregen hoe dit begijnhof zich ontwikkelde tot er op een zeker moment wellicht meer dan 400 begijnen woonden.
En wat nog belangrijker is, je krijgt te horen waarom die begijnenbeweging ontstond, waarom ze bloeide en waarom ze tenslotte langzaam ten onder ging. Je komt te weten wie er nu in deze huizen woont en waarom dat zo gelopen is. En wellicht hoor je voor de eerste keer dat er op bepaalde plaatsen ook Begarden leefden, een soort “mannelijke” begijnen.
Je zal van deze site leren houden en je komt er later zeker nog eens terug, misschien om het unieke begijnhofmuseum eens te bezoeken. Want gedurende de rondleiding zal de gids je verteld hebben hoe de begijnen leefden, hoe ze zorgden dat ze in hun levensonderhoud konden voorzien, hoe men begijn kon worden en nog zovele andere interessante verhalen over deze gemeenschap van vrouwen. In het museum kun je de voorwerpen zien die uit de huizen van begijnen komen en gedurende vele jaren verzameld zijn.
Waar wacht je nog op? Wij staan klaar om je rond te leiden!
Als we in Turnhout rondwandelen, komen we heel wat kunstwerken tegen die tijdens de klassieke wandelingen wel kort besproken worden, maar meestal blijft er te weinig tijd over om eens dieper kennis te maken met de betreffende kunstenaar en/of zijn andere werk(en).
Ook heeft Turnhout heel wat inwoners die een zekere status hebben verworven in hun kunstdiscipline en die zeker eens vernoemd mogen worden tijdens een rondleiding.
Met “Turnhout op een kunstzinnige wijze” willen we daar wat aan doen. We geven onze volle aandacht aan de hedendaagse kunstenaars die onze stad sieren of wiens wortels en misschien wel hun hart hier in Turnhout liggen.
Een stad wordt niet alleen gemaakt door belangrijke heren en dames van het bestuur. Het zijn vooral de mensen zelf die het stadsleven bepalen. Hoe zij hun stad beleven, vertellen ze verder aan de volgende generatie. Zij doen dat op hun eigen volkse manier, in hun eigen volkse taal.
Door de volksvertellers en de roddelaars ontstonden talrijke Turnhoutse verhalen over de Binken, de Papen, de bruine paters, de dienders, de Patriotten, de kwezels, de heksen, de Sussen, de liberalen en zelfs over Klein Peerke.
De stad bezoeken vanuit de hoogte kan een heel ander uitzicht geven. Turnhout vanuit de hoogte toont ons hoe groen onze stad is gebleven.
Vanuit de toren van de Heilig-Hartkerk heb je bij goed weer op een hoogte van 30 meter een mooi zicht over onze stad en de Kempen.
Op het terras van de Turnovatoren bevinden we ons op een hoogte van 70 meter. Dertig kilometer ver zien is geen probleem. De terrils van Beringen, de koeltorens van Doel, maar ook dichterbij: de kerktoren van Hoogstraten of de steenfabrieken naast het kanaal.
In de toren van de Sint-Pieterskerk vinden we een beiaard terug van grote historische waarde. Andreas Van den Gheyn, meester-klokkengieter uit de 18de eeuw, goot voor deze toren in 1775 een beiaard. Het gezamenlijke gewicht van de 53 aanwezige klokken bedraagt ongeveer 10.000 kg.
Op een bepaald ogenblik beginnen de meesten onder ons dingen te vergeten. Iedereen heeft er wel in meer of mindere mate mee te maken. Met de “Beleefwandeling” gaan wij, Stadsgidsen, bepaalde herinneringen terug ophalen. Uiteraard spreken wij over de geschiedenis van Turnhoutse gebouwen, instanties of bedrijven die in onze jeugd een belangrijke rol hebben gespeeld.
Wij vertellen ook volksverhalen en er worden gedichten voorgedragen in het “ Turnawts” .
In de tuin van de Wending kunnen wij genieten van planten en geuren die daar bloeien. Ook de beelden die te zien zijn in de tuin gaan wij bekijken.
De wandeling is niet te lang en is uitermate geschikt voor mensen met een looprek of rolstoelgebruikers met een begeleider.
Na de wandeling kunnen wij nagenieten, met een drankje in de cafetaria van De Wending. (de drank is wel zelf te betalen)
Het intieme leven van Turnhoutenaars van de 14de tot de eerste helft van de 20ste eeuw is nog niet dikwijls uitvoerig aan bod gekomen.
Tijdens deze wandeling vertellen we de deelnemers over de liefde binnen en buiten het huwelijk en belichten ook de soms wrange kantjes.
Waarom het uiten van liefde en tederheid naar kinderen toe vroeger slechts zelden gebeurde wordt uit de doeken gedaan.
We ontmoeten natuurlijk de Turnhoutse arts Nand Peeters en leggen uit hoe hij via zijn medische ontwikkelingen echtparen en toekomstige moeders meer comfort (en geluk?) geboden heeft.
Kennis maken met het intieme en dikwijls verborgen leven van de Turnhoutenaars in vervlogen tijden zal veel deelnemers verbaasd doen opkijken.
Decennialang vormde de vaart de noordelijke grens van onze stad, maar 20 jaar geleden kwam hierin verandering. Appartementen en ééngezinswoningen gecombineerd met sociale woningbouw nemen nu al de plaats in van het eeuwenoude landbouwgebied. De buurt De Bruyne Strijd is zo goed als volgebouwd en in 2022 startten de werken voor de verkaveling Heizijdse Velden. Met de stadsboerderij, een speelpark, waterpartijen, wandel- en fietspaden hoopt de stad deels het groene karakter van deze nieuwe stadsuitbreiding te bewaren.
Tijdens deze wandeling observeren en beleven we de reeds uitgevoerde werken, en bespreken we wat de toekomst voor dit nieuwe stadsdeel in petto heeft.
Het Grotenhoutbos in het land van Turnhout. Met zijn 300 hectare behoort het tot de grootste en oudste bossen in de Kempen.
Vandaag is het een fijn wandelgebied met een variatie van fauna en flora.
Daarover gaat het nu niet. Wel over geschiedenis, gebruiken van vroegere tijden en veranderingen.
In de 12de eeuw het jachtgebied van de Brabantse hertogen, bleef het in handen van hun opvolgers: de Bourgondiërs, de Habsburgers, het huis Nassau en de Pruisen. Niet enkel voor de jacht was het Grotenhoutbos belangrijk maar ook voor het gewin zoals de verkoop van hout. Later kwam het bos in privé-eigendom maar nog steeds als jachtgebied.
In het Grotenhoutbos zijn er in 1663 de eerste dennenbomen in de Kempen geplant. Maar het Grotenhoutbos was ook bijna vernietigd, verkocht aan de steenkoolmijnen, bomen werden gehakt. Gelukkig werd het gered in 1929.
Maar we kijken ook naar wat er vandaag gebeurt in het Grotenhoutbos.
En natuurlijk genieten we van de natuur en hopen op een herfstzonnetje.
Is een kerkhof alleen maar een plaats waar de overledenen rusten? Een dodenakker in afwachting dat deze worden opgenomen in het hiernamaals, met als herinnering een kruis, grafzerk en soms een kapelletje? Of schuilt er meer achter?
Achter de symboliek van de dodentaal die op deze meer dan 200 jaar oude begraafplaats besproken wordt, zit vaak een boeiend verhaal. Ze kenmerkt de persoon die er begraven ligt. Tijdens de verschrikkelijke wereldbrand tussen 1914 en 1918 lieten 131 Turnhoutenaren het leven.
De stad houdt de herinnering aan deze gesneuvelden levendig. Het monument "Vrede en Victorie" op het Zegeplein is er een bewijs van. We bezoeken de oorlogsgraven op het kerkhof en horen rechtstreekse getuigenissen.
Kortom boeiende verhalen die hier verborgen liggen en die door de gids voor jou tot leven worden gebracht.
Slechts beperkt aantal plaatsen. Inschrijven is aangeraden en kan vanaf 1 oktober.
Van jachtverblijf tot hedendaags gerechtshof. Van het ontstaan in de 12de eeuw tot vandaag worden de vele rijke facetten van dit uniek gebouw belicht. Het kasteel speelde zeker een rol bij de Blijde Inkomsten van de landvorsten. Hoe groot was echter het belang onder de Bourgondische en Habsburgse hertogen? Wat was de betekenis van het kasteel als versterking tijdens de Tachtigjarige Oorlog? De verwaarlozing tijdens het ancien regime, de verwaarlozing in de 19de eeuw en de herwaardering in de 20ste eeuw... de levensloop van één van Turnhouts mooiste pareltjes!
